Tekst listu zastawnego Jana Kazimierza Kukiela na majątek Sebastinowszczyznę z dn. 24 marca 1680 r. w zamian za pożyczkę gotówkową małżonków Pawła Dominika Plewaki i Zuzanny z Szaniawskich Plewakowej (NARB F.319, W.2, S2546, ark.8) został dostosowany do współczesnego języka polskiego przez oczywistą zamianę wielkich liter na małe, częściową modernizację interpunkcji, podział tekstu na logicznie pełne części zdania i wprowadzenie objaśnień, w tym słowniczka użytych wyrażeń staropolskich. Oryginalny tekst i jego transliteracja dostępne są też w pełnej wersji (pdf).
Ja Jan Kazimierz Kukiel, ziemianin Jego Królewskiej Mości z województwa połockiego i mińskiego,
czynimy wiadomo i zeznawam [=zeznaję] sam na siebie, tym moim listem dobrowolnym, zastawnym zapisem, komu by o tym wiedzieć należało, iż ku pilnej a gwałtownej mojej potrzebie wziąłem i pożyczyłem rękoma moimi własnymi, gotowej a rękodajnej [= danej do ręki] sumy to jest złotych polskich trzysta
u ziemian Jego Królewskiej Mości województwa
mińskiego
u Jegomości Pana Pawła Dominika Plewaki i u samej Jejmości
Pani Zuzanny Szaniawskiej Pawłowej Plewakowej,
w której
wyp. pomienionej [=wymienionej] sumie zawiodłem i zastawiłem swą własną część
nazwanej majętności [= majątku o nazwie] Trusowicz
Budźkowskich
w województwie mińskim leżącej,
mnie z równego działu od Ichmości Panów Braci moich rodzonych dostaną,
a nam po dobrodziejach rodzicach sukcesive spadłą
[= odziedziczoną],
którą za
swą wyp. pomienioną [= wymienioną] część Trusowicz Budźkowskich
Kukielowskich, ze wszystkimi, od mała do wiela przynależnościami, jako i samym
siedlisku [=teren zamieszkania, osiedlenia] dwornym [=dworskim] i
gumiennym [tu= „podwórze gospodarskie wraz z budynkami gospodarskimi”],
w ogrodach owosczowych [=warzywnych], w rolach kopnych [= podlegających
uprawie, kopanych lub oranych do pulchnej ziemi] w sadach, w sadzawkach,
w lasach, borach, sianożęciach [= łąkach koszonych na siano] różnych położonych
nad rzeką Konotopą i drugą
rzeką Wiazynią będącymi, z wolnym wstępem do rzek dla
łowienia ryb i bicia bobrów [=polowania na bobry]
na lat trzy po sobie idących,
której zastawie rok poczyna w roku teraźniejszym tysiąc sześćset
osiemdziesiątym w dzień świętego Jerzego święta rzymskiego
według nowego kalendarza, a kończyć się
ma w roku da Bóg przyszłym tysiąc sześćset osiemdziesiąt
trzeciego
takowegoż [= tego samego] dnia świętego Jerzego według nowego kalendarza,
na który to rok w dniu przydanie tego mego dobrowolnego zastawnego zapisu zarazem i to intromisja [=wprowadzenie w posiadanie] przez Jenerała w moc dzierżenia [= faktycznego władania] i w spokojne używanie od trzech do trzech za to do posesji [= dzierżawy, dawne, sjp.pwn] podajemy,
na którym expirowaniu [=wygaśnięciu]
tego terminu lat trzech mam i powinienem będę wypłacić wymienioną
tu sumę Ichmościom w pełni, a nie po części,
we dworze i majętności samych że Ichmościów nazwanej Trusowicz Budźkowskich
Sebastianowszczyzny w województwie mińskim
leżącej, wyliczyć i ten swój dobrowolny zastawny zapis oswobodzić.
Przed przypadnieniem [tu = terminem]
okupna [=zapłata za odzyskanie czegoś] za
niedziel dwanaście mam Ichmościom
obwieścić, a za nie okupnem na tym
terminie
od trzech do trzech lat Ichmoście mają być
dzierżącymi [= faktycznie władać
w cudzym interesie], warując [=gwarantując,
zastrzegając] razem Ichmościom,
iż jeśliby przypadła na potrzeba indziej, tedy za tymże zapisem komu puście i
zastawić Ichmościom wolno będzie,
roszczenia ja ku żadnej przeszkody czynić nie mam,
warując
i w tym, jeśliby w roku przyszłym na tym moim gruncie ode mnie Ichmościom
zastawionym żyto Samych [= ich] albo poddanych Ichmościów i ktokolwiek za pozwoleniem
Ichmościów zasiał po okupnie [=zapłacie
za odzyskanie] spokojnie bez żadnego
zatrudnienia [tu= utrudnienia] dozwolono zdjąć będzie,
jeśliby też pasieki nowe rozrąbane były tedy wolno
Ichmościom i po okupnie aż do zdjęcia korzeni zboża
zażywać [=użytkować], i w tym warując
Jeśliby budynek był pobudowany albo poddany osadzony Ichmościom komu chcąc {wol}no przedać [=sprzedać] albo li też do siebie Ichmościom {zabrać ?}.
Podatki skarbowe wszelakie, które by
za dzierżenia Ichmościom
były uchwalone, które Sami Ichmoście do
poborów mają oddawać według pokazanych
kwitów
mam Ichmościom na tym że terminie wszystko zapłacić by kto w takowe
grunta, lasy, sianożęcia ustępował i porządek
czynił zadaniem zade jako samym Ichmościom i
kaz{...} Ichmościom dzierżącego mam swoim własnym
kosztem zastępować tak wiele razy, ile by tego potrzeba okazać
miała, ręką niżej pomienioną.
A jeślibym
ja Kukiel przepis poniższy k inszego [=innego] listu dobrowolnego zastawnego
zapisu, w którymkolwiek paragrafie naruszył i dosyć nie zadość
uczynił
za każde naruszenie i niedosyć uczynienie dam siebie samego wolność
i forum zapozwać do wszelakiego sądu
i prawa ziemskiego, grodzkiego i Sądu Głównego {...} natnego, a Swep Boże
Interregnum [=bezkrólewie] do Sądu Kapturowego [= sądy
szlacheckie w dawnej Polsce działające w czasie bezkrólewia],
w który chcąc
termin powiatu albo województwa rokiem by najkrótszym, a zakazem zakazać
za weydni prz{..} wą, a ja będę oto zapozwany [=
pozwany]
lubo zakazem {...} się żadnych najmniejszych obron
prawnych nie uz{...} ani żadnego Forum nie excypuiąc
[= wyłączając] mam stawać a stro{...} w
żadną nie wkraczając kontrowersję takową ża{...} Ichmościom
ważność samej fortuny wynosi to jest złotych
polskich trzysta i szkody / nakłady prawne
nagrodzić.
A po zapłaceniu zaręki [=kaucji, gwarancji] by i kilkakroć przecie ten mój list dobrowolny zastawny zapis, aż do zupełnego okupna przy zupełnej mocy u każdego Sądu i prawa ma zostawać
I na tom ja Jan Kazimierz Kukiel dałem
ten mój list dobrowolny zastawny zapis tegom Panu Pawłowi Dominikowi Plewakowi i
Samej Ichmości Pani Zuzannie Szaniawskiej Plewakowej pod pieczęcią
i z podpisem ręki mej własnej, także pod pieczęciami i z podpisami rąk Ichmości
Panów Pieczętarzów [=sygnatariuszy]
ode mnie oczewisto uproszonych niżej wyrażonym
Pisane w Trusowiczach roku tysiąc sześćset osiemdziesiątego, miesiąca marca dnia dwudziestego czwartego.
{Jan}Kazimierz Kukiel
Ustnie i oczewidno proszony
Ustnie i oczewidno proszony Ustnie i oczewidno proszony pieczętarz
do tego prawa zastawnego
Pieczętarz
Pieczętarz
przy pieczęci i ręką moją podpisał
Bućko Janusz Kukiel
Stanisław Zan
Sebastianowszczyzna pozostała
własnością Plewaków także w XVIII i XIX wieku.